20 aug Rouw en tieners
Blog over rouw en tieners
Rouwbeleving na een scheiding door de ogen van je puber.
Als je als ouders uit elkaar gaat wil je altijd het beste voor je kind. Hoe je ook uit elkaar gaat een scheiding is een grote verlieservaring die veel emoties met zich meebrengt voor zowel ouders als ook de kinderen.
Het emotionele verwerkingsproces wordt in de psychologie ook wel rouwproces genoemd.
Als ik dit aan mijn klanten vertel wordt er vaak de opmerking gemaakt maar er is toch niemand overleden. Nee er is gelukkig niemand overleden maar het ervaren van het verlies, het verlies van het gezin, het verlies van vader en moeder in een huis, het verlies van eventueel contact met vader en/of moeder, het verlies van je oude veiligheid, van je vrienden, je school etc. is een rouwproces.
Het rouwproces is qua verwerkingsfasen vergelijkbaar met het rouwproces van een dierbare overledene. Toch is er ook een verschil voor kinderen. Daar waar bij rouw om een overleden partner vaak nog veel begrip is voor de andere ouder door de omgeving is er bij rouw n.a.v. scheiding vaak minder begrip door de omgeving voor de ouder die het initiatief heeft genomen. En dat kan het rouwproces voor kinderen extra complex maken. Bijv. als er tegen kinderen gezegd wordt ach je hoeft niet verdrietig te zijn dat je je vader niet meer ziet want hij heeft je moeder bedrogen… Als kind ben je altijd loyaal aan beide ouders en hoe verdrietig is het om dat te horen.
Hoe ziet rouw voor jouw tiener eruit?
Het rouwproces kent een aantal fasen waar de meeste mensen korter of langer door heen gaan en die uitgebreid beschreven worden door Elisabeth Kübler Ross. De onderstaande fasen lopen niet altijd in een vast volgorde. Om tot een volledige aanvaarding en acceptatie van het verlies te komen is het belangrijk dat ze uiteindelijk allemaal doorlopen worden.
De 5 fasen van rouw zijn:
- Ontkenning de ouders gaan scheiden maar de tiener kan het nog niet geloven. Praat er niet over, stopt het weg.
- Protest en woede het wordt duidelijk dat de ouders echt uit elkaar gaan. De tiener komt in verzet, wordt boos , huilen, schreeuwen, ruzie maken, of heel stil, niet eten, tiener gaat op zoek naar schuldige, blamen en shamen
- Onderhandelen en vechten Als blijkt dat verzet en boosheid niet helpen kan de tiener heel erg verzorgend gaan worden, lief doen, aanpassen, compenseren in de hoop dat de scheiding niet doorgaat.
- Verdriet De overgave aan het onvermijdelijke de ouders gaan echt uit elkaar, diep verdriet wordt voelbaar, je tiener kan letterlijk ziek vorden van verdriet, vage klachten ontwikkelen, wegkruipen, overmatig
- Aanvaarding en nieuw begin Alle emoties zijn verwerkt en tiener is gewend aan idee dat ouders uit elkaar gaan/zijn.
Rouw bij kinderen is hoe zij het verlies ervaren en is dus voor iedereen anders en verloopt in principe hetzelfde als bij ouders. Toch is er een verschil. Bij kinderen en ook tieners is er meer sprake is van pure emoties dan bij volwassenen. Bij volwassenen speelt ratio een grotere rol. Kinderen zijn meer in het moment wat ook betekent dat het kind het ene moment heel erg verdrietig is en korte tijd daarna blij of vrolijk is. Rouw is per ontwikkelingsfase anders zo kun je je voorstellen dat de verlieservaring bij een peuter anders verloopt dan bij een tiener.
Een tiener kan sneller aangeven dat het bij 1 ouder wil gaan wonen omdat het in de buurt van zijn vrienden wil blijven wonen of het gesjouw met boeken en kleding zat is. Als beide ouders daarmee instemmen en je tiener bij 1 ouder woont kan het gemis van de andere ouder en verdriet sterker worden. Tieners geven ook graag schuld aan de ouder die in hun ogen het grote verlies heeft veroorzaakt. Of willen een van de ouders niet meer zien.
Wat maakt het verlies voor tieners extra lastig?
- Tijdens ontwikkelingsfase van een tiener spelen er al veel emoties die de emotionele verwerking van een scheiding nog heftiger kunnen maken.
- Voor tieners is een scheiding vaak ook een eerste grote verlieservaring en dat heb je nog niet geleerd.
Rouwprocessen hoeven ook niet parallel te lopen en is voor iedereen verschillend. Iedereen zijn eigen rouw en zijn eigen tijd. Dat maakt het af en toe lastig om je kind te begeleiden als je bijv. zelf in een fase van woede of enorm verdriet zit.
Wat kun je voor je tiener betekenen?
Ik heb in deze blog 10 tips voor je opgesteld die bijdragen aan erkenning, verbinding en begrip. Je zult ervaren dat deze tips bijdragen aan een positieve relatie met je tiener. Een positieve relatie helpt je tiener en jou op een gezonde manier door het rouwproces te komen waarmee de acceptatie en aanvaarding van de scheiding makkelijker wordt.
10 tips
#1 Zoek de verschillen
Het allerbelangrijkste is dat je als ouder voortdurend alert bent of er significante verschillen in emoties, gedachten en gedrag zijn ten opzichte van de periode voor de scheiding. Is je kind misschien stiller of juist drukker, verdrietiger of laat hij meer negatief gedrag bij je tiener zien, zet hij zich af is hij meer gaan drinken of blowen of meer van huis.
Uiteraard moeten we ons altijd afvragen wat is scheidings- of puberteit gerelateerd. Maar jij als ouder kent je tiener het beste en bekijk ieder verandering serieus. Kijk of je informatie kunt vinden over wat de risico’s kunnen zijn bij een scheiding.
#2 Ik wil contact
Blijf in contact met je tiener, blijf in verbinding, wees beschikbaar. Zorg dat je weet wat er in je tiener omgaat en dat je je tiener ook informeert over het waarom van de scheiding en het proces.. Zij begrijpen alles en voelen alles aan. Neem je tiener serieus. Sluit aan bij zijn belevingswereld. Spreek hun taal. Praat met je tiener i.p.v. tegen je tiener. Stel open vragen i.p.v dat je vertelt hoe het is of invult voor je tiener.
#3 Alle emoties zijn oké
Erken alle emoties, ze mogen er allemaal zijn. Het is zo goed te begrijpen dat het heel moeilijk is om te zien hoeveel verdriet je kind heeft of hoeveel boosheid of dat het knel zit door de scheiding. En herken jij ook dat je graag wil fixen voor je kind? Is dat ook wat je kind wilt? Nee onze tiener wil gehoord en gezien worden. Omdat hij zich helemaal oké kan voelen ook met zijn emoties. Als de emoties gevoeld mogen worden kunnen ze vandaaruit gereguleerd worden door de tiener en komt er ruimte om verder te gaan.
#4 Factor tijd
Geef je tiener tijd voor het verwerken van zijn emoties en te wennen, aan te passen aan de nieuw situatie.
#5 Ik wil begrip
Probeer over het gedrag van je tiener heen te kijken en met compassie te kijken waar dit gedrag vandaan komt .
#6 Ik wil delen
Investeer in een positieve relatie met je tiener. Een positieve relatie zorgt dat een tiener makkelijker zijn emoties met de ouder deelt.
#8 Ik wil een voorbeeld
Het is voor kinderen belangrijk dat er een veilige omgeving is om te rouwen . Kijk eens naar jezelf en naar jouw rouwproces. Neem ik ruimte om te rouwen? Geef ik ruimte om te rouwen. Als ouder je eigen rouwverwerkingsproces aangaan is een belangrijke stap naar aanvaarding van de scheiding, nieuwe harmonie en naar een nieuw begin. Dit voor te leven geeft je tiener ook de mogelijkheid om te rouwen.
Soms vinden we het lastig onze emoties te delen. Wat we delen hangt ook af van de leeftijd van je kind. Vaak hoor ik dat ouders het delen van emoties een teken van zwakte vinden! Hoe vind je het als een dierbare zijn emoties laat zien? Vaak zien we dat dan als kracht en dat geldt ook voor onszelf! Het laten zien van kwetsbaarheid is kracht.
Daarmee geven we onze tiener mooie levenslessen mee.
#9 Ik wil een ritueel
Rouw bij een scheiding kent i.t.t. overlijden nog niet echt rituelen en die kunnen juist heel helpend voor de verwerking zijn. Wat voor een rituelen zou je met je tiener kunnen doen? Denk bijv. aan samen foto’s kijken of een 2 e fotoboek voor bij de andere ouder maken, je laten interviewen door je tiener over de mooie tijd van voor de scheiding, hilarische gezamenlijke momenten bespreken……
# 10 Bonus tips:
Helpende gedachten voor je tiener:
#1 Ik ben niet verantwoordelijk voor de scheiding van mijn ouders
#2 Mijn ouders zullen nooit stoppen met van mij te houden
#3 Het is niet mijn taak om te bemiddelen tussen mijn ouders of mijn ouders gelukkig te maken
#4 Ik hoef het niet alleen te doen en mag alles voelen wat er is.
Heb je na het lezen van dit blog behoefte om hier verder over te praten nodig ik je graag uit om contact met mij op te nemen. Samen kunnen we kijken waar ik je kind en/of jou kan helpen zodat jullie het niet alleen hoeven te doen.
Lieve groet ,
Angèle Babeliowsky| 06-41912628
Scheidingscoach| Gezins- en kindercoach| Puberexpert
Aangesloten bij Succesvol Scheiden Nederland
PS: Het delen van deze blog maakt veel mensen en mij heel blij
Wil je als eerste op de hoogte blijven van mijn nieuws, agenda, tips en tricks schrijf je dan in voor mijn nieuwsbriefen ontvang ook 10 gratis tips voor het’ ERGSTE gesprek’ in je leven. Tips met tools om dit gesprek vol vertrouwen en compassie voor je kinderen te kunnen doen.